Σαμοθράκη: ασκεί μοναδική έλξη και γοητεία στον επισκέπτη

Η Σαμοθράκη, ένας σχεδόν κάθετος βράχος μέσα στο Θρακικό Πέλαγος, μας ανταμείβει για την επιθυμία μας να τη γνωρίσουμε από κοντά, με το μοναδικό σε αισθητική και ποικιλομορφία φυσικό περιβάλλον της. Στο βορρά, παραποτάμια δάση με πλατάνια και φτέρες, βελανιδιές, κέδρους, σφεντάμια. πικροδάφνες και μέντες προσφέρονται για ήπιες πεζοπορικές διαδρομές αλλά και για αναρρίχηση, ικανοποιώντας τους πιο περιπετειώδεις εξερευνητές του νησιού. Στο νότο, ελαιώνες και κάμποι ηρεμούν το βλέμμα. υγρότοποι -όπως είναι η Βδελολίμνη σκεπασμένη από ένα δάσος σκλήθρων- φιλοξενούν αποδημητικά θαλασσοπούλια, υδρόβια πουλιά, σταυραϊτούς, νυκτόβια αρπακτικά αλλά και ορτύκια και τσαλαπετεινούς. Μέχρι σήμερα. έχουν καταγραφεί πάνω από ενενήντα (90) είδη πουλιών. Τους θερινούς μήνες θαυμάζουμε τα πουλιά καθώς αναπαύονται στις παράκτιες περιοχές, ενώ την άνοιξη και το φθινόπωρο, μπορούμε να παρατηρήσουμε την άφιξη ή την αποχώρησή τους από το νησί. (Birdwatching). Στα ορεινά και απόκρημνα μέρη κατοικεί ο σπάνιος Αίγαγρος, είδος αγριοκάτσικου που συγγενεύει με το κρητικό Κρί-Κρί, ενώ στις θαλάσσιες σπηλιές έχει το καταφύγιό της η μεσογειακή φώκια Monachυs-Monachυs.

Με αφετηρία την Καβάλα, την Αλεξανδρούπολη ή τα νησιά του Β. Αιγαίου φτάνουμε στο μικρό λιμάνι της Καμαριώτισσας, Η τουριστική υποδομή του λιμανιού είναι καλή. Έχουμε να επιλέξουμε για τη διαμονή μας ανάμεσα σε μεγάλα ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια όλων των κατηγοριών. Εστιατόρια ψαροταβέρνες με φρέσκο ψάρι καθημερινά, καφετέριες και κέντρα διασκέδασης μας δίνουν ποικίλες δυνατότητες για ψυχαγωγία

Από την Καμαριώτισσα εξορμούμε για να γνωρίσουμε το νησί. Εκδρομές με το αυτοκίνητο στο βόρειο τμήμα και στον κάμπο, περίπλους με βάρκα των δύσβατων νότιων ακτών. Λίγο έξω από την Καμαριώτισσα λειτουργεί Αιολικό Πάρκο το οποίο σε συνδυασμό με το εργοστάσιο πετρελαιοκίνητων γεννητριών καλύπτουν τις ενεργειακές ανάγκες του νησιού,

Η Χώρα αποτελεί ένα ενιαίο, παραδοσιακό οικιστικό σύνολο με ιστορία χιλίων ετών. Βρίσκεται στην ενδοχώρα του νησιού, σε απόσταση έξι χιλιομέτρων από το λιμάνι της Καμαριώτισσας, Χτισμένη ανάμεσα στις πλαγιές του όρους Φεγγάρι, πλαισιώνεται από τα ερείπια δύο οχυρών, το ένα από την εποχή του σιδήρου, το άλλο, ο μεσαιωνικός Πύργος των Gattilusi βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού. Η οχυρωματική αρχιτεκτονική ήταν η κύρια άμυνα του νησιού απέναντι στις πειρατικές επιδρομές που το απειλούσαν. Ο οικισμός γνώρισε δύο σημαντικές καταστροφές, η πρώτη το 1821, η δεύτερη, στα τέλη του 190υ αιώνα, από ισχυρό σεισμό που άλλαξε ως ένα σημείο την αρχιτεκτονική του μορφή. Η Χώρα σήμερα διατηρεί αρκετά από τα παλαιοτέρα χαρακτηριστικά της. Μικρές διώροφες κατοικίες με κεραμίδια ή χωμάτινες ταράτσες είναι κτισμένες η μία δίπλα στην άλλη, Συναντούμε πέτρινα παντοπωλεία, φούρνους εργαστήρια και καφενεία καθώς διασχίζουμε τα πλακόστρωτα καλντερίμια της, Τα νεώτερα κτίρια του οικισμού συνδυάζουν τις δύο λειτουργίες: το μαγαζί στο ισόγειο, το σπίτι στον πάνω όροφο. Η Εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου κτίστηκε το 1875 από τους κατοίκους του νησιού. Σημαντικό προσκύνημα για τους πιστούς είναι οι κάρες των Πέντε Νεομαρτύρων της Σαμοθράκης οι οποίοι μαρτύρησαν το 1835 στη Μάκρη. Στη Χώρα λειτουργεί ένα μικρό Λαογραφικό Μουσείο. Η συλλογή του περιλαμβάνει αντικείμενα της πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού. Ο Νικόλαος Φαρδύς (1855-1901) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες πνευματικές και πολιτικές προσωπικότητες της Σαμοθράκης, Το σπίτι και η βιβλιοθήκη του Ν. Φαρδύ που στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου, παρέχουν πλούσιο υλικό για τη ζωή, τη δράση και το έργο του στους επισκέπτες και τους μελετητές.

Ξεκινώντας την περιήγησή μας με αυτοκίνητο από την Καμαριώτισσα φτάνουμε μετά από επτά χιλιόμετρα στην αρχαία πόλη της Σαμοθράκης. Η Παλιάπολη ήταν οχυρωμένη με τείχος που κατασκευάστηκε τμηματικά από τον 6ο έως τον 3ο αιώνα π,Χ., συνολικού μήκους 2,4 χιλιομέτρων, πάχους 2,3 - 4 μέτρων και ύψους 5 - 6 μέτρων. Το τείχος συνέδεε την πόλη με το Ιερό των Μεγάλων Θεών στο οποίο τελούντο τα Καβείρια Μυστήρια. Στον αρχαιολογικό χώρο θα δούμε επίσης μια σειρά από κτίσματα που μαρτυρούν τη μεγάλη θρησκευτική δραστηριότητα που επικρατούσε στην αρχαία πόλη: το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β' του Φιλάδελφου (285-280 π.Χ.), το τετράγωνο κτίσμα που πρόσφεραν ο Φίλιππος ο Αριδαίος και ο Αλέξανδρος ο Δ', το Αρσινόειο (500 π.Χ.), το ανάκτορο, η ιερή κατοικία, ο θόλος, το τέμενος, το ιερό, η αρχαιστική κρήνη, ο μαρμάρινος βωμός, η Στοά και η Κρήνη που βρισκόταν η Νίκη της Σομοθράκης (190π.Χ.) φτιαγμένη από μάρμαρο της Πάρου και ύψους 2,75 μέτρων. Το άγαλμα εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου. Μεταφέρθηκε εκεί το 1863 από το Γάλλο Πρόξενο Α. Champoiseau, Στο αρχαιολογικό μουσείο της Παλιάπολης εκτίθεται άγαλμα της Νίκης (130 π.χ.) από τα ακρωτήρια του ιερού. Στην Παλιάπολη σώζονται επίσης νεότερα μνημεία όπως είναι η παλαιοχριστιανική βασιλική στο ανατολικό τμήμα του αρχαίου λιμανιού, κάτω από τους Πύργους των Gattilusi.

Τα Θέρμα είναι από τα μεγάλα χωριά του νησιού, Κτισμένα μέσα στα πλατάνια, τις κουμαριές και τις μυρτιές, με άφθονα τρεχούμενα νερά και προικισμένα με τις περίφημες ιαματικές πηγές, έχουν αναπτύξει αξιόλογη τουριστική υποδομή για να υποδεχτούν τους πολλούς επισκέπτες τους από όλο τον κόσμο. Από τα Θέρμα ξεκινούν οι αναβάσεις στο όρος Φεγγάρι και προς τη Γριά Βάθρα.

Αξιοθέατα

Αρχαία Πόλη: Στους Βόρειους πρόποδες του Αι - Γιώργη ( 1448 μ,) ήταν κτισμένη η αρχαία πόλη Σαμοθράκη, τμήμα από τα τείχη της οποίας μπορεί να διακρίνει κανείς ψηλά στην πλαγιά. Τ ο λιμάνι της Αρχαίας Πόλης αναφέρεται στις πηγές για πρώτη φορά τον 4ο αι. π.Χ. και για τελευταία στις Πράξεις των Αποστόλων όπου διαβάζουμε ότι από εδώ πέρασε το 49-50 μ,Χ. ο Απόστολος Παύλος, στη διάρκεια του ταξιδιού του από τη Μικρά Ασία προς τη Νεάπολη. Σύμφωνα με την παράδοση, σε ανάμνηση αυτού του γεγονότος κτίσθηκε η παλαιοχριστιανική Βασιλική, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο ανατολικό τμήμα του αρχαίου λιμανιού. Η μεσαιωνική οχύρωση στην Αρχαία Πόλη, χρονολογείται στα 1431-3 και εντάσσεται σε μία πολιτική κατασκευής από τους Gattilusi σειράς οχυρώσεων.

Το Ιερό των Μεγάλων Θεών: Ήταν αφιερωμένο στη λατρεία και την τέλεση των Μυστηρίων των Μεγάλων Θεών και καταλαμβάνει έκταση 50 περίπου στρεμμάτων. Τα σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα είναι:

Το "Τέμενος". Αποτελούσε το πρωιμότερο και μεγαλύτερο μαρμάρινο κτίριο στο ιεερό, στο οποίο δέσποζε, κατέχοντας κεντρική θέση στη λατρεία των Μεγάλων Θεών.

Το Ιερό όπου γινόταν η μύηση στο δεύτερο βαθμό των Μυστηρίων, την Εποπτεία. Η Θόλος της Αρσινόης. Αποτελεί το μεγαλύτερο γνωστό κλειστό κυκλικό οικοδόμημα στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική.

Το Πρόπυλο του Πτολεμαίου Β', η Στοά, το Ανάκτορο που ήταν το κτίριο του πρώτου βαθμού μύησης, ο Ιερός Κύκλος και το Μνημείο της Νίκης, μία ορθογώνια κατασκευή ανοικτή στο Βορρά, όπου βρισκόταν τοποθετημένο το άγαλμα της Νίκης πάνω σε πλώρη πλοίου,

Αρχαιολογικό Μουσείο: Οικοδομήθηκε με πρωτοβουλία της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών (1939 - 1955) και στεγάζει σημαντικά ευρήματα από τις ανασκαφές που έγιναν στο νησί. Στην πρώτη αίθουσα εκτίθενται αρχιτεκτονικές αποκαταστάσεις από τα κυριότερα κτίρια του ιερού και μαρμάρινη επιγραφή που απαγόρευε την είσοδο των αμύητων στο άδυτο του ανακτόρου. Στη δεύτερη αίθουσα υπάρχουν τμήματα της ανάγλυφης μαρμάρινης ζωφόρου του Πρόπυλου, η προτομή του μάντη Τειρεσία, ολόσωμη αλλά ακέφαλη μορφή ίσως της Περσεφόνης κ,ά. Στην τρίτη αίθουσα ξεχωρίζει ένα ακέφαλο άγαλμα της Νίκης από το Ιερό. Στην τέταρτη αίθουσα εκτίθενται ευρήματα από τις Νεκροπόλεις και ένα εκμαγείο της Νίκης, η οποία σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου.

Οι Πύργοι της Σαμοθράκης: Από το επιβλητικό δομημένο περιβάλλον του νησιού με τα εξαιρετικά κτίσματα, εκκλησίες, σπίτια, μύλους, καλντερίμια, βρύσες, αλώνια, στέρνες ξεχωρίζουν οι πύργοι και οι οχυρώσεις, που είναι από τα σημαντικότερα δείγματα υστεροβυζαντινής φρουριακής αρχιτεκτονικής του Ελλαδικού χώρου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο πύργος στο Φονιά, που ανάγεται στην εποχή των Παλαιολόγων, το φρουριακό συγκρότημα της Παλιάπολης, που χρονολογείται στα 1431-3, το μεσαιωνικό κάστρο, οι οχυρώσεις και ο ορθογώνιος πύργος της Χώρας.

Χριστιανικά Μνημεία και Εκκλησίες: Εκτός από τις δύο παλαιοχριστιανικές βασιλικές της Παλιάπολης και της Καμαριώτισσας, σε διάφορα μέρη του νησιού είναι ορατά ερείπια υστεροβυζαντινών ναών και μοναστηριών, όπως ο Άγιος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη στην Παλιάπολη, η Αγία Παρασκευή στο Φονιά, οι "Τρεις Εκκλησιές στ' Αλωνούδι", ο Αι-Γιώργης (προστάτης των "κεχαγιάδων" - κτηνοτρόφων) ή σύμφωνα με άλλους η Παναγία στο Στριβερό, η Κοίμηση της Θεοτόκου στη Χώρα, το Μοναστήρι του Αι-Θανάση στ' Αλώνια, η Αγιά Μπατή (Υπαπαντή) στη θέση Πουρνιά, η Παναγία Κρημνιώτισσα, βόρεια του όρμου της Παχιάς Άμμου κ,ά,

Λαογραφικό Μουσείο: Με πρωτοβουλία ντόπιων εκπαιδευτικών και υπό την αιγίδα του Δήμου και του Πολιτιστικού Συλλόγου Σαμοθράκης λειτουργεί στην Χώρα το Λαογραφικό Μουσείο. Ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει αξιόλογα εκθέματα του παραδοσιακού βίου όπως γεωργικά εργαλεία, τοπικές φορεσιές, σεντούκια, υφαντά, ξυλόγλυπτα, καθώς και την αναπαράσταση σπιτιού της Σαμοθράκης με την κουζίνα, το καθιστικό και την κρεβατοκάμαρα.

Παραλίες

Η Παχιά Άμμος, η μοναδική αμμώδης παραλία του νησιού, βρίσκεται στο νοτιότερο σημείο και θεωρείται μια από τις ωραιότερες παραλίες. Στην παραλία φτάνουμε ακολουθώντας το σηματοδοτημένο χωματόδρομο από το χωριό Λάκκωμα. Από την Παχιά Άμμο με καΐκι μπορούμε να εξερευνήσουμε τους μικρούς κολπίσκους των ΝΑ ακτών αλλά και να προσεγγίσουμε με προσοχή το καταφύγιο της μεσογειακής φώκιας. Τη διαδρομή μας θα τη συνοδεύσουν γλάροι, αγριοπερίστερο. πετρίτες και μακροπετρίτες και θα θαυμάσουμε τους Αίγαγρους να σκαρφαλώνουν με άνεση στα απότομα βράχια. Ανατολικότερα της Παχιάς Άμμου μας περιμένουν τα βαθειά και κρύα νερά του ερημικού Βάτου. Ο κόλπος ξεπροβάλει μέσα από ψηλά βράχια. Οι θαλάσσιες σπηλιές και τα πλατάνια του προσδίδουν μια ξεχωριστή ομορφιά. Από το Βάτο συνεχίζουμε τη θαλάσσια διαδρομή προς τα ανατολικά για να βρούμε την ωραία παραλία του Κήπου. Στο μέσο της πλευράς αυτής μας εντυπωσιάζουν τα Κρεμαστά Νερά, ένας ορμητικός καταρράκτη ς που πέφτει στη θάλασσα από ύψος ογδόντα μέτρων. Στη συνέχεια βλέπουμε τους περίφημους γεωλογικούς σχηματισμούς που αποκαλούνται "Της Γριάς τα Πανιά" για να καταλήξουμε στη βραχώδη παραλία των Κήπων. Ο απλούστερος τρόπος να φτάσουμε στην παραλία των Κήπων είναι με καραβάκι από την Καμαριώτισσα ή οδικώς.

Τοπικά προϊόντα

Η Σαμοθράκη φημίζεται για τα εξαιρετικά κατσίκια της, τις ελιές καί τα λάδι της, τη μυζήθρα, τα μανούρι και το εκλεκτό μέλι. Ανάμεσα στα τοπικά φαγητά ξεχωρίζουν το ψητό κατσίκι, το μαντί (καβουρντισμένος κιμάς απο χοιρινό και φύλλο ζύμης με γέμιση ρυζιού), το γοργόβραστο (πρόχειρα μαγειρεμένο νερόβραστα κρέας μεγάλου ζώου, από τα ζουμί του οποίου ετοιμάζεται πιλάφι με γάλα) και το λιωτό (κρέας κοκκινιστό με λιωμένα καρύδια).